Jest to instrument pozwalający na walkę z nieuczciwymi dłużnikami. Często można spotkać sytuacje, gdy dłużnik dążąc do uniknięcia odpowiedzialności za swoje zobowiązania przekazuje należące do niego nieruchomości innym osobom w ten sposób wyzbywając się swojego majątku.

Aby się przed tym bronić jedną z możliwości jest wniesienie do sądu skargi pauliańskiej.

Przykład:

Pan Adam jest właścicielem mieszkania ale jednocześnie ma wiele długów wobec różnych firm i osób prywatnych. Jedną z tych firm jest LL Sp. z o.o. Bojąc się, że dłużnicy prędzej czy później doprowadzą do licytacji jego mieszkania przekazuje swojemu bratu, Panu Leonowi, swoje mieszkania w drodze darowizny. LL Sp. z o.o. nie mogąc ściągnąć swoich należności od Pana Adama (komornik nie może znaleźć żadnego majątku) pozyskuje informację, że miał on mieszkanie, które przekazał w darowiźnie tak więc kieruje do sądu pozew – skargę pauliańską. Po wygranej sprawie LL Sp. z o.o. może prowadzić postępowanie egzekucyjne również z mieszkania pomimo faktu, że jest ono własnością Pana Leona. Odpowiedzialność Pana Leona za długi Pana Adama ogranicza się jedynie do darowanego mieszkania.

Aby wygrać sprawę ze skargi pauliańskiej trzeba pewne rzeczy udowodnić choć kodeks cywilny ułatwia wierzycielowi najważniejsze kwestie.

Po pierwsze, należy udowodnić, że ma się wobec dłużnika wierzytelność (dobrze jest przedstawić prawomocny wyrok lub nakaz zapłaty).

Po drugie, należy wykazać, że na skutek zbycia nieruchomości nastąpił stan niewypłacalności dłużnika (do tego najlepsze jest przedłożenie postanowienia komornika sądowego o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na jego bezskuteczność).

Po trzecie – trzeba przekonać sąd, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli a osoba trzecia o tym wiedziała.

Kodeks cywilny wprowadza również kilka ułatwień dla wierzycieli:

• jeśli nieruchomość nabyła osoba bliska (lub stały kontrahent) uznaje się, że wiedzieli oni o tym, że dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela,
• jeśli czynność była nieodpłatna uznaje się, że świadomość osoby trzeciej o chęci pokrzywdzenia wierzyciela lub jej brak nie mają najmniejszego znaczenia,
• jeśli dłużnik stał się niewypłacalny na skutek dokonania darowizny uznaje się, że działał on z zamiarem pokrzywdzenia wierzycieli.

Należność sądowa liczona jest od wartości długu i wynosi ok. 5% tej wartości.