Darowizna mieszkania (lub jakiejkolwiek innej nieruchomości) wymaga dla swojej ważności formy aktu notarialnego, inne darowizny można wykonywać w mniej skomplikowanych i kosztownych formach.

Jeżeli na tym etapie masz jakieś wątpliwości, to:

Porozmawiajmy

Podatek od darowizny

Nie jest tak, że za darowiznę w ogóle się nie płaci.

Należy oddać cesarzowi co cesarskie czyli odprowadzić podatek.

Wysokość podatku zależy od stopnia pokrewieństwa pomiędzy uczestnikami umowy. Podatnicy są podzieleni na 3 grupy podatkowe, im wyższy numer grupy tym wyższe stawki podatku.

Pierwszą grupę stanowią m.in. małżonkowie, rodzice, dziadkowie dzieci i wnuki. Są oni uprzywilejowani bo wartość podatku wynosi progresywnie od 3% do 7% (jest do tego taka specjalna tabelka – link do niej zamieszczam na końcu tego rozdziału).

Na szczęście cesarz jest łaskawy i nie zawsze chce podatku przy darowiznach od osób tak bliskich.

Jeśli obdarowany zgłosi do Urzędu Skarbowego fakt darowizny w ciągu 6 miesięcy od jej dokonania nie musi płacić nic. Jeśli zapomni zgłosić ten fakt, nic go nie uchroni przed zapłatą.

W drugiej grupie są m.in. dzieci rodzeństwa, wujkowie i ciotki, zięciowie i szwagrowie oraz ich dzieci. Tutaj już nie ma szansy na zwolnienie a podatek jest też progresywny i wynosi od 7% do 12% w zależności od wartości darowizny.

W trzeciej grupie są wszyscy inni – oni zapłacą od 12% do 20%.

Stawki podatkowe podaję w sporym uproszeniu. Jeśli chcesz zapoznać się ze szczegółowymi wartościami rozliczenia kliknij tutaj.

Pamiętać też trzeba o kwotach wolnych od podatku, przy grupie I jest to 9.637 zł, drugiej 7.276 zł a trzeciej 4.902 zł.

Jeśli wartość darowizny nie przekracza tej kwoty nie ma mowy o podatku (chyba, że w okresie wcześniejszych pięciu lat dochodziło do darowizn między tymi samymi osobami).

Darowizna mieszkania obciążonego hipoteką

Przed podatkiem od darowizny mogą uciec nie tylko najbliżsi krewni.

Jeśli mieszkanie jest obciążone hipoteką kwota tej hipoteki zmniejsza wartość mieszkania (może nawet do zera) co powoduje mniejszą wartość darowizny.

Takie są interpretacje podatkowe (co ciekawe chodzi o wartość samej hipoteki a nie kwotę należności przez nią zabezpieczonej).

O hipotekach więcej piszę tutaj.

Tak więc jeśli mieszkanie jest warte 500.000 zł i zabezpiecza je hipoteka na rzecz banku na kwotę 900.000 zł to wg urzędu skarbowego wartość mieszkania jest zerowa i podatku nie płacimy. Nawet jeśli zostało do spłaty 50.000 zł.

Odwołanie darowizny

Darowizna może być cofnięta. Więc jak już ktoś otrzymał mieszkanie nie może całkowicie zapomnieć o swoim dobroczyńcy.

Podstawą do odwołania darowizny jest rażąca niewdzięczność obdarowanego względem darczyńcy.

O tym czym jest rażąca niewdzięczność w przepisach nie przeczytasz. Nie wystarczy zwykła kłótnia rodzinna i potłuczenie kilku talerzy.

To musi być działanie większego kalibru takie jak przestępstwo przeciwko darczyńcy (kradzież, przywłaszczenie, pobicie itp.), brak pomocy i interesowania się w chorobie, działania poniżające. Przy czym sama postawa darczyńcy nie pozostaje bez znaczenia (jeśli prowokuje nie zawsze skutecznie odwoła darowiznę).

Darowiznę można odwołać nie później niż w ciągu roku od wystąpienia rażącej niewdzięczności i nie może ona nastąpić po przebaczeniu przez darczyńcę. Odwołanie musi nastąpić na piśmie.

Jeśli obdarowany uznał swoją odpowiedzialność może pójść do notariusza i sprawę odkręcić.

Jeśli nie uznaje wówczas pozostaje droga sądowa.

Niezbyt tania – trzeba sądowi zapłacić 5% wartości nieruchomości a i adwokat za darmo pracować nie będzie.

Przy darowiźnie otrzymanej od bliskiej osoby warto pamiętać o obowiązku zgłoszenia tego faktu do urzędu skarbowego.

Wpływ darowizny na kwestie spadkowe

Darowizna może namącić nieco w sprawach spadkowych. Darowizna taka może zostać zaliczona na poczet spadku po darczyńcy.

Powoduje to zwiększenie zachowku wobec osób pominiętych przy dziedziczeniu (lub przy darowiźnie) co czasem może wiązać się z obowiązkiem zapłaty zachowku przez obdarowanego.

Jeśli chce się uniknąć takiego ryzyka można rozważyć umowę dożywocia – ale o tym szerzej napiszę w kolejnym artykule.

Darowizna od niewypłacalnego

Darowizna może również stanowić źródło innych nieprzyjemności prawnych.

Jeśli ktoś otrzymał mieszkanie w darowiźnie od osoby niewypłacalnej, która w ten sposób pomniejsza swój majątek aby nie płacić swoich długów, może stać się stroną postępowanie sądowego z tzw. skargi pauliańskiej.

O skardze pauliańskiej więcej piszę tutaj.

Checklista

darowizna nie zawsze jest całkowicie darmowa
osoby bliskie powinny pamiętać o zgłoszeniu darowizny w urzędzie skarbowym
mieszkanie obciążone hipoteką generuje niższe podatki aniżeli mieszkanie nieobciążone
odwołanie darowizny może nastąpić w przypadku rażącej niewdzięczności
obdarowany czasem musi zapłacić zachowek a czasem może być pozwany ze skargi pauliańskiej

Zobacz też:

Księgi wieczyste Nieruchomości w biznesie

Co to jest hipoteka?

Bartłomiej Owczarek4 października 2021

Hipoteka jest poważnym narzędziem służącym do zabezpieczenia nieruchomości. Jak działa i jakie są jej mocne…

Nieruchomości w biznesie Prawa do nieruchomości

Skarga pauliańska.

Bartłomiej Owczarek12 stycznia 2022

Skarga pauliańska stanowi ochronę wierzycieli przed dłużnikami wyzbywającymi się nieruchomości.

Księgi wieczyste Nieruchomości w biznesie Prawa do nieruchomości

Nabycie nieruchomości

Bartłomiej Owczarek7 września 2021

Nabycie nieruchomości nastąpić może w oparciu o różne zdarzenia prawne i nie zawsze potrzebna jest…

Poznaj mnie lepiej

Poznaj mnie lepiej

Bartłomiej Owczarek, Adwokat

Jako Adwokat w ramach swojej kancelarii świadczę pomoc prawną zarówno wobec osób prywatnych jak i podmiotów gospodarczych małych (np. AleBrowar Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), średnich (np. Oltrans Olgierd Hewelt) i dużych (Orange Polska Spółka Akcyjna).