Rzecz nie musi należeć wyłącznie do jednej osoby, może być także przedmiotem współwłasności.

Powodem istnienia współwłasności są ukierunkowane decyzje nabywców (np. kupujesz udział w nieruchomości z posiadaniem którego związane posiadanie mieszkania), czasem powstaje mimowolnie (np. poprzez zawarcie związku małżeńskiego, jeśli nie wprowadzisz do związku rozdzielności majątkowej wszystko co kupujecie w trakcie małżeństwa jest wspólne) a czasem w związku z okolicznościami niezależnymi od Twojej woli (np. dziedziczenie przez więcej niż jednego spadkobiercę).

Drugim rodzajem jest współwłasność łączna występująca w przypadku małżeństwa bez ustanowionej rozdzielności majątkowej oraz w spółkach cywilnych.

Tutaj nie mamy udziałów w majątku wspólnym, jest to współwłasność niepodzielna. A jak niepodzielna to nie można sprzedać udziału a ponadto decyzje co do rzeczy wspólnej muszą uwzględniać przepisy wprowadzające taką wspólność (czyli przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w przypadku wspólności małżeńskiej oraz przepisy kodeksu cywilnego w przypadku spółki cywilnej).

Po zakończeniu trwania małżeństwa, wprowadzeniu w małżeństwie rozdzielności majątkowej, separacji lub rozwiązaniu spółki cywilnej współwłasność łączna przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych.

Jeśli mówimy o współwłasności łącznej aby zakończyć przekształcenie tej współwłasności we współwłasność w częściach ułamkowych.

Jak już wiesz, że chcesz znieść współwłasność musisz odpowiedzieć sobie na bardzo istotne pytanie – w jaki sposób chcesz to zrobić?

Są trzy sposoby zakończenia stanu współwłasności czyli zniesienia współwłasności.

Drugim jest przyznanie nieruchomości jednemu ze współwłaścicieli z koniecznością spłat pozostałych współwłaścicieli, którzy niejako sprzedają na rzecz tego jednego swoje udziały w zamian za zapłatę określonej kwoty. W przypadkach mniejszych nieruchomości zabudowanych, gospodarstw rolnych lub niewielkich działek budowlanych jest to model najczęściej spotykany.

Trzecim jest sprzedaż nieruchomości przez wszystkich zainteresowanych na rzecz osoby trzeciej a kwota uzyskana ze sprzedaży podlega podziałowi zgodnie z posiadanymi udziałami.

Jeśli współwłaściciele są w stanie się porozumieć i nie tylko ustalić sposób zniesienia współwłasności ale również warunki na jakich ma to nastąpić do załatwienia sprawy często będzie wystarczająca jedna wizyta u notariusza, podpisanie stosownych dokumentów i wzajemne rozliczenie.

Jeśli takiej zgody nie ma trzeba skierować sprawę do sądu, który może rozstrzygnąć sposób zniesienia współwłasności również na wymienione wyżej sposoby (podział, przyznanie nieruchomości jednemu współwłaścicielowi ze spłatami lub sprzedaż).

Pamiętać trzeba, że sprzedaż następuje zgodnie z przepisami o egzekucji z nieruchomości czyli każdy ze współwłaścicielami na takim scenariusz bardzo poważnie straci.

Przy sądowym zniesieniu współwłasności sytuacja jest bardziej klarowna – opłata sądowa 1.000 zł i prawdopodobne koszty biegłego sądowego rzędu 1.500 zł do 3.000 zł.

W przypadku, kiedy macie zgodny projekt zniesienia współwłasności przewidziana jest promocja – opłata sądowa wynosi jedynie 300 zł.

Są naturalnie koszty, które generuje charakter danej nieruchomości – jeśli dzielimy większy dom na małe lokale mieszkalne należy dodatkowo ponieść koszty architekta, który sporządzi inwentaryzację budynku, zgłosić to do właściwego starosty i uzyskać świadectwa samodzielności lokali.

Tutaj koszty również są uzależnione od stawek samego architekta oraz wielkości nieruchomości i ilości wyodrębnianych lokali.

Odnośnie podatków wszystko zależy od sposobu zniesienia współwłasności – możliwe są scenariusze pozwalające na brak obciążenia podatkami (np. podział fizyczny zgodny z udziałami w nieruchomości) lecz można się liczyć również naliczeniem podatków (np. przejęcie całej nieruchomości ze spłatami znacznie niższymi niż wartość udziałów należnych pozostałym współwłaścicielom).